W Wyroku z dnia 25 października 2024 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, w sprawie o sygn. III SA/Gd 443/24 wypowiedział się w kwestii przymusowego wyznaczenia dyżurującej apteki przez zarząd powiatu.
W dniu 11 lipca 2024 r. zarząd powiatu kwidzyńskiego podjął uchwałę nr 17/24 w sprawie wyznaczenia aptek ogólnodostępnych do pełnienia dyżurów w porze nocnej i dyżurów w dni wolne od pracy.
W uchwale wymieniono apteki, które mają pełnić dyżury w 2024 r. w porze nocnej (poniedziałek – sobota oraz w niedzielę i święta) w godzinach: od 21:00 do 23:00 oraz w dni wolne od pracy (święta) w godzinach 10:00-14:00, z określeniem dat, w których apteki mają pełnić dyżury.
W uchwale wyznaczono do pełnienia dyżurów w roku 2024 w porze nocnej w godzinach od 21 do 23 Aptekę prowadzoną przez F. sp. z o.o. w dniach 12 – 18 sierpnia, 30 września – 6 października,18 – 24 listopada 2024 r. oraz w dni wolne od pracy w godzinach 10 – 14 w dniu 1 listopada 2024.
Przedmiotowa uchwała została przez wskazaną Aptekę zaskarżona z uwagi na to brak możliwości zapewnienia odpowiedniej ilości personelu celem zaspokojenia potrzeb mieszkańców powiatu w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze, w tym leki recepturowe, wyroby medyczne oraz pozostałe produkty aptek ogólnodostępnych oraz w zakresie świadczenia usług farmaceutycznych i sprawowania opieki farmaceutycznej – zgłaszając ten fakt w oświadczeniu.
Skarżąca Apteka wskazała, że zgodnie z art. 92 u.p.f. w godzinach pracy apteki w jej lokalu znajduje się zatrudniony w niej farmaceuta lub farmaceuta wykonujący swoje obowiązki w aptece na innej podstawie prawnej. Apteka skarżącej nie ma możliwości pełnienia dyżurów zgodnie z uchwałą bez naruszania przepisów prawa pracy odnośnie przerw oraz odnośnie norm dobowego i tygodniowego odpoczynku od pracy.
Pismem z dnia 12 czerwca 2024 r. Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny wskazał, że nie ma możliwości potwierdzenia okoliczności o których mowa w art. 94 pkt 1 ust. 7 u.p.f. (dotyczących miedzy innymi personelu zatrudnionego w aptece).
Zdaniem Sądu, takie stanowisko Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego nie może w żadnym wypadku wyłączać uprawnienia Zarządu Powiatu do samodzielnej weryfikacji twierdzenia podmiotu prowadzącego aptekę co do braku możliwości pełnienia dyżurów. Przyjęcie takiej interpretacji przepisów u.p.f. mogłoby bowiem prowadzić do sytuacji, w której stałoby się niemożliwe zaspokojenie gwarantowanych konstytucyjnie potrzeb mieszkańców związanych z ich prawem do ochrony zdrowia.
„Regulamin pracy przyjęty przez skarżącą spółkę dla pracowników zatrudnionych w prowadzonych przez nią aptekach nie może być w żadnym przypadku podstawą do zwolnienia jej z obowiązków publicznych wynikających z samej istoty apteki jako placówki ochrony zdrowia publicznego. Przeciwnie, to rzeczą podmiotu prowadzącego aptekę jest takie dostosowanie wewnętrznych regulacji i taki sposób zarządzania apteką (aptekami), by możliwe było wykonywanie nałożonych na nią obowiązków o charakterze publicznym.”
Sąd stwierdził również, że nie można uznać za uzasadniony zarzut Skarżącej oparty na twierdzeniu, że z uwagi na zatrudnienie w Aptece jedynie dwóch farmaceutów, nie jest ona w stanie wywiązać się z nałożonego obowiązku.
W okresie pełnienia dyżurów możliwe jest odmienne niż w inne dni ukształtowanie godzin pracy farmaceutów. Możliwe jest bowiem czasowe odstąpienie od zasady równoczesnego wykonywania pracy w określonych dniach przez obydwu zatrudnionych farmaceutów. Co więcej, jak wskazał Sąd, możliwe jest korzystanie przez pracodawcę z uprawnień dotyczących tzw. godzin nadliczbowych oraz na prawo odmowy udzielenia urlopu wypoczynkowego pracownikowi z uzasadnionych przyczyn.