Dnia 7 listopada 2024 roku w życie weszło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (dalej rozporządzenie MZ). Celem zmian wprowadzanych rozporządzeniem MZ jest ograniczenie nadużywania substancji kontrolowanych oraz związanych z tym negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności nadmiernej preskrypcji leków, uzależnień lekowych czy konieczności hospitalizacji pacjentów, a także ordynowania dalszego leczenia farmakologicznego.
Na liście substancji kontrolowanych określonej załącznikiem do rozporządzenia MZ znalazły się substancje takie jak fentanyl, morfina, oksykodon, ziele konopi innych niż włókniste oraz wyciągi i nalewki farmaceutyczne, wszystkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste oraz żywica konopi.
Zasadnicza zmiana przepisów polega na wprowadzeniu przez ustawodawcę obowiązku preskrypcji produktów leczniczych zawierających ww. środki i substancje, zawsze – na pierwszej wizycie – po osobistym zbadaniu pacjenta przez lekarza.
Kontynuacja leczenia preparatami na ba bazie ww. substancji będzie mogła być ordynowana zdalnie, natomiast tylko przez lekarzy udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza POZ).
Oznacza to, że zdalne ordynowanie kontynuacji leczenia preparatami zawierającymi ww. substancje będzie możliwe wyłącznie dla lekarzy POZ. Lekarze prowadzący działalność bez umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej będą zobowiązani do każdorazowego osobistego – tj. zarówno na pierwszej jak i każdej następnej wizycie – zbadania pacjenta, jeśli celem takiej wizyty będzie przypisanie preparatu zawierającego jedną z ww. substancji.
Przedmiotowe zmiany stanowią odpowiedź na apel środowiska medycznego wskazującego na rosnącą w niepokojącym tempie liczbę sprzedawanych preparatów na bazie substancji kontrolowanych, w szczególności na bazie ziela konopi innych niż włókniste. Doprowadzić do tego miały tzw. receptomaty umożliwiające niczym niemal nieograniczone uzyskanie recepty na medyczną marihuanę. Zdaniem resortu zdrowia wprowadzone rozporządzeniem zmieniającym rozwiązanie skutecznie uniemożliwi dostęp do środków uzależniających, psychotropowych i narkotycznych za pomocą teleporady udzielanej w internecie, co przyczyni się do zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa pacjentów.
Niemniej, takie rozwiązanie wywołało także wiele głosów sprzeciwu i to nie tylko ze strony prywatnych placówek opieki zdrowotnej czy lekarzy nieposiadających umów z NFZ. Sprzeciw, w toku konsultacji publicznych, wyrazili także pacjenci oraz specjaliści z zakresu opieki paliatywnej czy hospicyjnej. Należy zauważyć, że o ile rozwiązanie skutecznie zrealizuje cel zakładany przez resort zdrowia, o tyle nie jest przychylne pacjentom którzy – jako korzystający z terapii bólu – nierzadko są pacjentami onkologicznymi, geriatrycznymi czy też mającymi znacznie ograniczone możliwości stawienia się na osobistej u lekarza, chociażby z powodu przebywania w domowych hospicjach czy ośrodkach opieki paliatywnej.
Autor: Katarzyna Hałaburda – Kancelaria KONDRAT i Partnerzy, biuro@kondrat.pl